Białka ostrej fazy (BOF) to białka, które reagują na toczący się w organizmie stan zapalny. Są one bardzo cennym wskaźnikiem wykorzystywanym w diagnostyce laboratoryjnej wielu stanów chorobowych. Białka te dzieli się na dwie podstawowe grupy:
- dodatnie białka ostrej fazy
- ujemne białka ostrej fazy
Czynniki wpływające na stężenie BOF
Przyczyny, które powodują zmiany w stężeniach białek ostrej fazy, to:
- procesy nowotworowe
- ostre stany zapalne
- przewlekłe stany zapalne
- choroby zakaźne
- zakażenia bakteryjne
- uraz
- zawał mięśnia sercowego
Dodatnie białka ostrej fazy
Dodatnie białka ostrej fazy to białka, których stężenie w krwi pacjenta wzrasta w przebiegu toczących się stanów zapalnych.
Wśród białek ostrej fazy można wyróżnić dwa podziały.
Podział dodatnich białek ostrej fazy ze względu na induktory
- dodatnie białka ostrej fazy indukowane IL-6
- dodatnie białka ostrej fazy indukowane IL-6, IL-1 oraz TNF
Do dodatnich białek ostrej fazy indukowanych IL-6 należą:
- ceruloplazmina
- haptoglobina
- alfa1-antytrypsyna
- alfa1-inhibitor proteinazy
- fibrynogen
- inhibitor C-esterazy
Do dodatnich białek ostrej fazy indukowanych IL-6, IL-1 i TNF należą:
- białko C-reaktywne
- amyloid A i amyloid B
- składnik dopełniacza C3
- hemopeksyna
- haptoglobina
- alfa -1- kwaśna glikoproteina
- alfa -1 – antychymotrypsyna
Podział białek ostrej fazy ze względu na krotność wzrostu stężenia:
- spektakularnie dodatnie białka ostrej fazy
- silnie dodatnie białka ostrej fazy
- słabo dodatnie białka ostrej fazy
Spektakularnie dodatnie białka ostrej fazy – ich stężenie wzrasta nawet 20-200 krotnie w wyniku zadziałania bodźca zapalnego. Są to białka takie jak:
- białko C-reaktywne CRP
- surowiczy amyloid SAA
Silnie dodatnie białka ostrej fazy – ich stężenie wzrasta 2-5 krotnie w przypadku wystąpienia stanu zapalnego. Wśród tych białek wyróżnia się:
- haptoglobina
- fibrynogen
- alfa-1-antychymotrypsyna
- alfa-1-kwaśna glikoproteina
- alfa-1-antyproteinaza
Słabo dodatnie białka ostrej fazy – ich stężenie wzrasta o 30-60%. Wśród nich wyróżnia się:
- składnik C3 dopełniacza
- ceruloplazmina
- laktoferryna
- hemopeksyna
Ujemne białka ostrej fazy
Ujemne białka ostrej fazy to białka, których stężenie w krwi pacjenta maleje w przebiegu toczących się stanów zapalnych.
Do ujemnych białek ostrej fazy zalicza się takie białka jak:
- albumina
- transferyna
- antytrombina
Fiszka 1 do nauki do egzaminu specjalizacyjnego: podział białek ostrej fazy.
Poniżej znajdziesz linki do wszystkich fiszek do nauki do egzaminu specjalizacyjnego z laboratoryjnej diagnostyki medycznej, jakie udało mi się do dnia dzisiejszego opracować.
Pozostałe fiszki do nauki:
Zaplanowane fiszki znajdziesz tutaj
Przełom nadnerczowy 18.12.2025
Wpływ amiodaronu na hormony tarczycy 11.12.2025
Protoporfiryna cynkowa – 04.12.2025
Mocznikowy test oddechowy – 27.11.2025
Niedobór żelaza – diagnostyka laboratoryjna 20.11.2025
Izoenzymy LDH – 06.11.2025
Pseudohiponatremia w hiperglikemii – 30.10.2025
Metoda pośrednia w oznaczaniu jonów – interferencje – 23.10.2025
Metoda bezpośrednia i pośrednia oznaczania jonów – 16.10.2025
HFR, MFR, LFR i IRF w oznaczeniu retikulocytów – 25.09.2025
Metoda kompetencyjna – zasada metody i przykład – 18.09.2025
Metoda homogenna i heterogenna 11.09.2025
Zespół Gilberta – 04.09.2025
Czynniki krzepnięcia krwi – 19.06.2025
Frakcje białek w proteinogramie – 12.06.2025
Fiszka 1. Podział białek ostrej fazy.
Fiszka 2. Czas okluzji PFA-100.
Fiszka 3. Test z metoklopramidem
Fiszka 4. Sferocytoza wrodzona
Fiszka 5. MGUS – stan przednowotworowy
Fiszka 6. Pseudohiperkaliemia.
Fiszka 7. Rozpoznawanie zaburzeń RKZ
Fiszka 9. Zmiany laboratoryjne w ciąży
Fiszka 10. Czułość diagnostyczna testu
Fiszka 11. Swoistość diagnostyczna testu
Fiszka 12. Diagnostyka cukrzycy
Fiszka 13. Witaminy – podział i nazewnictwo
Fiszka 14. Oś podwzgórze-przysadka-nadnercza
Fiszka 16. Odwodnienia – przyczyny i diagnostyka
Fiszka 17. Diagnostyka cukrzycy ciążowej
Fiszka 18. Kryteria rozpoznania czerwienicy prawdziwej
Fiszka 19. Kryteria rozpoznania ostrego uszkodzenia nerek
Fiszka 20. Test hamowania hormonu wzrostu GH
Treści które mogą Cię zainteresować:
Zastrzeżenie: Treści umieszczone na stronie fremitus.pl służą celom informacyjnym i edukacyjnym. Nie stanowią one porady medycznej, nie zastępują indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Informacje zawarte na stronie nie mogą być podstawą stawiania diagnozy i leczenia pacjenta – w tym celu należy skontaktować się z lekarzem.
Źródła:
- Białka ostrej fazy – po 25 latach, Aleksander Koj, Diagnostyka laboratoryjna 2010, vol. 46, nr 1, 7-14
- Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Aldona Dembińska-Kieć, Jerzy W.Naskalski, Wydanie III 2010
Treści które mogą Cię zainteresować:
Zastrzeżenie: Treści umieszczone na stronie fremitus.pl służą celom informacyjnym i edukacyjnym. Nie stanowią one porady medycznej, nie zastępują indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Informacje zawarte na stronie nie mogą być podstawą stawiania diagnozy i leczenia pacjenta – w tym celu należy skontaktować się z lekarzem.