Małopłytkowość rzekoma

• Czym jest małopłytkowość rzekoma?
• Jakie są jej przyczyny?
• Jak objawia się w badaniach laboratoryjnych?
• Jaki rozpoznać małopłytkowość rzekomą?
• Jakie jest postępowanie laboratoryjne?

Czym jest małopłytkowość rzekoma?

Małopłytkowość rzekoma, czyli pseudotrombocytopenia to występowanie fałszywie obniżonego stężenia płytek krwi w badaniach laboratoryjnych. To znaczy, że pacjent otrzymuje wynik badania laboratoryjnego, gdzie poziom płytek krwi jest poniżej normy, ale faktycznie w jego organizmie płytek jest więcej niż stwierdzono podczas badania.

Małopłytkowość rzekoma – wyniki badań laboratoryjnych

Próbka krwi pobrana w celu wykonania morfologii zawiera antykoagulant EDTA (wersenian). Antykoagulant jest potrzebny po to, aby w próbce nie pojawił się skrzep, który uniemożliwia wykonanie badania. Zdarza się, że u pacjenta występują przeciwciała zależne od EDTA, wówczas w pobranej próbce krwi pojawiają się agregaty płytkowe. To znaczy, że przeciwciała atakują płytki i powodują sklejanie się ich. Agregaty to zlepione płytki krwi, które podczas pomiaru w analizatorze hematologicznym nie są zliczane jako płytki, powodując fałszywie obniżony ich poziom.

Jak postępować podczas wydawania wyników?

Laboratorium powinno wdrożyć procedury, które zminimalizują możliwość wydania wyniku z fałszywie zaniżonym stężeniem płytek krwi. Poniżej przedstawiono przykładowy schemat postępowania w przypadku uzyskania niskiego poziomu płytek krwi.

Pierwszy schemat dotyczy diagnostyki małopłytkowości z krwi pobranej na EDTA, z której zlecono morfologię. W przypadku stwierdzenia poziomu płytek krwi <100 10^9/L w pierwszej kolejności należy zweryfikować, czy nie nastąpił błąd na poziomie przedanalitycznym. W tym celu należy sprawdzić, czy w próbce nie ma skrzepu. Jeśli jest, konieczne jest ponowne pobranie krwi, nie wydajemy wyniku oznaczenia. W przypadku, gdy skrzepu w probówce nie ma, powtarzamy morfologię w celu wykluczenia ewentualnego błędu analitycznego, przypadkowego.

Po powtórzeniu badania i uzyskaniu wyniku:

• dwukrotnie >100 10^9/L – wydajemy wynik
• <100 10^9/L – wykonujemy rozmaz mikroskopowy i oceniamy płytki krwi

Jeśli w rozmazie mikroskopowym:

• obecne są agregaty płytkowe – wydajemy wynik z informacją o agregatach i wskazaniem pobrania krwi na cytrynian
• stwierdzono satelitaryzm płytkowy – wydajemy wynik z informacją o satelitaryzmie
• obecne są płytki olbrzymie – wydajemy wynik z informacją o płytkach olbrzymich

Drugi schemat jest kontynuacją pierwszego, od etapu pobrania krwi na cytrynian.

W przypadku, gdy z krwi pobranej na cytrynian, otrzymamy wynik PLT >100^9/L, wówczas wydajemy wynik z komentarzem o możliwości występowania EDTA-zależnej małopłytkowości rzekomej.

Jeśli poziom płytek nadal jest <100 10^9/L, wykonujemy rozmaz krwi obwodowej i oceniamy płytki krwi.

• nieobecne agregaty płytkowe – wydajemy wynik
• obecne agregaty płytkowe – wydajemy wynik z informacją o wskazaniu pobraniu krwi do probówki zawierającej jony magnezu

Po pobraniu krwi na próbkę z jonami magnezu:

• PLT<100 10^9/L – wydajemy wynik z komentarzem o możliwości wystąpienia małopłytkowości prawdziwej
• PLT>100 10^9/L – wydajemy wynik z komentarzem o możliwości wystąpienia małopłytkowości rzekomej EDTA i cytryniano-zależnej

Powyższy schemat jest propozycją postępowania. Nie został opracowany na podstawie wytycznych medycznych. Każde laboratorium powinno samodzielnie opracować sposób postępowania w przypadku obniżonego poziomu płytek krwi u pacjenta.

• Okiem Diagnosty
• Okiem Diagnosty
• Newsletter

Zastrzeżenie: Treści umieszczone na stronie fremitus.pl służą celom informacyjnym i edukacyjnym. Nie stanowią one porady medycznej, nie zastępują indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Informacje zawarte na stronie nie mogą być podstawą stawiania diagnozy i leczenia pacjenta – w tym celu należy skontaktować się z lekarzem.