Czas okluzji to badanie wykonywane z użyciem analizatora PFA-100 oraz nowszej jego wersji PFA-200. W związku z nazwą aparatu – przyjęło się nazywanie tego badania nie tyle co samym pomiarem czasu okluzji, co pomiarem czasu okluzji PFA-100.
Na czym polega badanie czasu okluzji PFA-100?
Czas okluzji badany dzięki aparatowi PFA-100 (lub PFA-200) to badanie, które opiera się na przepływie krwi przez kapilarę imitującą naczynie krwionośne. Badanie to zastąpiło raczej niestosowany już pomiar czasu krwawienia (BT – bleeding time). W kapilarze znajduje się szczelina z kolagenem i epinefryną lub kolagenem i adenozynodifosforanem (ADP). W momencie, gdy płytki krwi znajdujące się we krwi przepływającej przez kapilarę, zetkną się z membraną – dochodzi do ich aktywacji. Dzięki czynnikowi von Willebranda (vWF) i jego wiązaniu do kolagenu znajdującego się w membranie – następuje adhezja, aktywacja i agregacja płytek krwi. Powstaje czop płytkowy, który powoduje zamknięcie szczeliny. Czas od rozpoczęcia badania do momentu zamknięcia otworu w membranie to właśnie czas okluzji określany czasem zamknięcia (CT-closure time).
Z jakiego materiału wykonuje się badanie czasu okluzji?
Do oznaczenia czasu okluzji stosuje się krew pełną pobraną na cytrynian (próbówka z niebieskim korkiem).
Jak interpretować wyniki czasu okluzji?
Czas okluzji jest przedłużony u ok. 85-90% chorych na chorobę von Willebranda. Choroba ta nie jest jednak jedyną przyczyną wydłużenia czasu okluzji.
Interpretacja czasu okluzji w aspekcie choroby von Willebranda
- wydłużony czas okluzji w teście z epinefryną – łagodna odmiana choroby von Willebranda
- wydłużony czas okluzji zarówno w teście z epinefryną jak i z ADP – ciężka postać choroby von Willebranda
- typ 2N choroby von Willebranda – czas okluzji w zakresie wartości referencyjnych
- prawidłowy czas okluzji z epinefryną stanowi podstawę do wykluczenia ciężkiej choroby von Willebranda, ciężkiej małopłytkowości oraz ciężkich dysfunkcji płytek
Wydłużenie czasu okluzji jest proporcjonalne do upośledzenia reakcji płytek krwi z czynnikiem von Willebranda.
Inne przyczyny wydłużonego czasu okluzji:
- schorzenia związane z upośledzoną agregacją płytek krwi np. trombastenia Glanzmanna
- przyjmowanie niektórych leków (wymienione w dalszej części posta)
- małopłytkowość
- obecność przeciwciał anty-vWF
- trombocytopatie
Skrócony czas okluzji – możliwe przyczyny:
- wysokie poziomy czynnika von Willebranda
Wpływ czynników innych niż chorobowe i leki na czas okluzji
Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami naukowymi na czas okluzji mogą mieć wpływ poniższe zmienne:
- płeć żeńska – wydłużenie czasu,
- palenie papierosów – wydłużenie czasu,
- noworodki – skrócenie czasu (producenci często zalecają stosowanie testu u niemowląt > 1 roku życia),
- ciąża – skrócenie czasu,
- przy interpretacji czasu okluzji należy mieć na uwadze parametry morfologii krwi – obniżenie poziomu hematokrytu, leukocytów oraz płytek krwi może wpływać na wyniki oznaczenia czasu okluzji,
- zmienność dobowa związana z faktem, że poziom czynnika von Willebranda jest największy w południe, wówczas czas okluzji może ulec skróceniu w stosunku do pomiarów porannych,
- niektóre lipidy oraz kwasy tłuszczowe mogą powodować wydłużenie czasu (nie dot. cholesterolu),
Leki wpływające na wydłużenie czasu okluzji
Zażywając leki wymienione poniżej trzeba mieć na uwadze, że mogą mieć one wpływ na wyniki uzyskane podczas oznaczania czasu okluzji.
- środki znieczulające np. chlorowodorek ropiwakainy, propofol
- środki hemostatyczne np. desmopresyna
- środki przeciwbólowe np. ketorolac, indometacyna, diclofenac, meloksykam, nabumeton, ibuprofen, kwas acetylosalicylowy
- ekspandery osocza np. skrobia etanolowa
- środki przewciwpłytkowe np. abciksimab, eptyfibatyd, tirofiban, cilostazol
- leki rozszerzające naczynia np. prostacyklina, iloprost
- środki trombolityczne np. streptokinaza
Fiszka 2 do nauki do egzaminu specjalizacyjnego: czas okluzji PFA-100.
Źródła:
- Diagnostyka laboratoryjna choroby von Willebranda, Edyta Odnoczko, Journal of Transfusion Medicine
2012, tom 5, nr 3, 103–107 - Clinical Utility of the PFA-100, Emmanuel J. Favaloro, Semin Thromb Hemost 2008; 34(8): 709-733
- Dade® PFA Collagen/EPI Test Cartridge, Siemens, 2012-10
- Klasyfikacja i diagnostyka choroby von Willebranda, Ksenia Bykowska, Hematologia a2013, tom 4, nr 1, 24–34
Treści które mogą Cię zainteresować:
Zastrzeżenie: Treści umieszczone na stronie fremitus.pl służą celom informacyjnym i edukacyjnym. Nie stanowią one porady medycznej, nie zastępują indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza. Informacje zawarte na stronie nie mogą być podstawą stawiania diagnozy i leczenia pacjenta – w tym celu należy skontaktować się z lekarzem.
Czy istnieje możliwość interferencji np jakiejś grupy leków powodując wydłużenie czasu z ADP przy prawidłowym czasie z Epi ?? Bądź inny czynnik mogący powodować takie wyniki ??